GEDENKSTENEN HATTEM

Parklaan 18

 

Rachel Rozeband-Cortissos

Geboren: 22-12-1855, Hattem
Deportatie van Hattem naar kamp Vught op vrijdag 09-04-1943
Deportatie uit kamp Westerbork dinsdag 11-05-1943
Vermoord: vrijdag 14-05-1943, Sobibor
Leeftijd: 87

Moeder van:

Mietje Rozeband

Geboren: 07-02-1890, Olst
Deportatie van Hattem naar kamp Vught op vrijdag 09-04-1943
Deportatie uit kamp Westerbork dinsdag 27-04-1943
Vermoord: vrijdag 30-04-1943, Sobibor
Leeftijd: 53

Reintje Rozeband

Geboren: 23-12-1897, Olst
Deportatie van Hattem naar kamp Vught op vrijdag 09-04-1943
Deportatie uit kamp Westerbork dinsdag 08-06-1943
Vermoord: vrijdag 11-06-1943, Sobibor
Leeftijd: 45

Joseph Rozeband

Geboren: 30-04-1899, Olst
Deportatie van Hattem naar kamp Vught op vrijdag 09-04-1943
Deportatie uit kamp Westerbork dinsdag 06-07-1943
Vermoord: vrijdag 09-07-1943, Sobibor
Leeftijd: 44

 

Toespraak door Ab Toornstra, ingezetene van Hattem op 22 april 2011

In dit huis, op de hoek van de Parklaan en Vliegenstein, woonde de weduwe Rachel Rozeband met haar twee dochters Mietje en Reintje. In het zelfde huis woonde haar zoon Joseph Rozeband met zijn vrouw Sofie van Straaten. Rachel Rozeband was een zuster van David Cortissos, de bekende voorganger van de Joodse gemeenschap in Hattem

Naar Joods gebruik woonde het gezin Rozebrand elk jaar zeven dagen in een Loofhut in de tuin. Tijdens het Joodse feest Sukkot (Loofhuttenfeest) werd in deze loofhut geluisterd naar de Bijbelse verhalen over een tocht van 40 jaar door de woestijn. Prachtige liederen werden in die week gezongen.Kinderen op weg naar school stonden hier stil en luisterden naar deze Joodse liederen.

Joseph (Jopie) was voorzanger in de Sjoel (de Synagoge in de Achterstraat), en hij zong ook in het Hattems Mannenkoor. Hij had een manufacturenhandel. Elke dag ging hij met z’n bakfiets langs de boerderijen en ook op de markt in Hattem verkocht hij zijn textielwaren Als er met kerst konijnen geslacht werden, kocht Jopie de velletjes en droogde hij ze aan een ijzerdraad. Die velletjes waren voor hem een mooie bijverdienste. De buren herinneren zich, dat Mietje en Reintje vaak heerlijke jam maakten in de keuken.Aan dit gemoedelijke leven in Hattem kwam een einde toen Duitsland Nederland bezette.  Ook voor dit Joodse gezin was de rust voorbij. Onrust en angst overheersten in de jaren die volgden Jopie en zijn vrouw Sofie vonden een onderduikadres, maar als het hele gezin een oproep krijgt om zich te melden, komen zij weer terug naar het ouderlijk huis. Waarschijnlijk wou Jopie zijn moeder en twee zusters tot steun zijn, als zij naar een kamp zouden worden afgevoerd.Op 9 april 1943 worden alle vijf familieleden met de bus naar kamp Vught gebracht.
Twee buurmeisjes en een buurjongetje zwaaien hen uit, niet beseffend wat hun buren zal overkomen.
De 87-jarige Rachel Rozeband komt op 9 mei 1943 in Westerbork aan. Twee dagen later wordt ze al afgevoerd naar Sobibor, waar ze op 14 mei omkomt in de gaskamer.
Ook de anderen gaan via Westerbork naar het vernietigingskamp Sobibor.
Binnen drie maanden na het vertrek uit Hattem worden ook Mietje, Reintje en Joseph Rozeband in dat kamp omgebracht.Alleen Sofie Rozeband – van Straaten overleefd de verschrikkingen van het kamp Auschwitch en keert na de oorlog weer terug naar Hattem.
Er zullen op deze plaats geen schoolkinderen meer kunnen luisteren naar Joodse liederen, maar wel zullen zij deze gedenkstenen zien en vragen wat deze namen en data betekenen. En zo draagt dit project er aan bij, dat onze Joodse stadsgenoten niet worden vergeten.

 

Achterstraat 24 (3 personen)

Mozes van Gelderen (79 jaar)
Betje van Gelderen-Godschalk (73 jaar)
Salomon van Gelderen (81 jaar)

Achterstraat 37A (4 personen)

Michel Klatser (51 jaar)
Betje Klatser-Godfried (63 jaar)
Abraham Klatser (23 jaar)
Andries Klatser (23 jaar)

Parklaan 18 (4 personen):

Rachel Rozeband-Cortissos (87 jaar)
Mietje Rozeband (53 jaar)
Reintje Rozeband (45 jaar)
Joseph Rozeband (44 jaar)


Veldweg 9 (1 persoon):

Georg Cohn (14 jaar)

Veldweg 17 (2 personen):

Abraham van Gelder (41 jaar)
Elisabeth van Gelder-Bakker (38 jaar)

Burgemeester van Heemstralaan 1
(2 personen):

Sara Julia Gerson-Lippers (33 jaar)
Ursula Gerson (8 jaar)

van Deldensweg 9 (1 persoon):

Gijsbrecht François Cornelis van den Ende (35 jaar)

Dorpsweg 7 (1 persoon):

Jacob Jan Hoogers (20 jaar)